Sa Famìlia

Totu cumintzat cun dd’una famìlia antiga

Naschet totu inoghe, ca s’Antica Dimora del Gruccione, sa domo printzipale de s’albergo diffuso, sighit sa propiedade de sa famìlia Mura e Meloni Camosso Delitala chi ponet paris sas antigas orìgines lussurgesas, bosanas e pro contu de sos Camosso piemontesos. Fortzis, fintas pro cussu, sos cumponentes si sunt orientados a sa formatzione iscientìfica cun dd’una cumponente umanìstica de valore, a su contivìgiu de sa terra e mescamente in sas bìngias. Don Niccolò Meloni (1840-1896), su bisaju de Gabriella Belloni sa mere de s’albergo, est connotu pro su contributu chi at donadu in sa modernizatzione de sa cura de sas bìngias, est istadu dischente cherfidu bene de prof. Ottavi, prima in Ajaccio e poscas in Casale Monferrato, siat comente cumponente de sa Comissione Cunsultiva de su ministeru de s’Agricultura subra sa Filossera e de su Cussìgiu de Amministratzione de sa Regia Scuola di Viticoltura ed Enologia de Casteddu. Don Niccolò propietàriu de bìngias de valore, famadu distilladore de abbardentes est istadu su primu at èssere passadu a s’arte de sa distillatzione de s’abbardente e de su cognac comente atividade de impresa. Cuss’arte ancora oe est testimòngia de s’impreu de tècnicas de s’iscientzia in agricultura chi tèngiat rispetu de sas risorsas bio-regionales e de sas cultivar de su logu.

Custu produtu- Su Cognac Sardegna- est in s’istasionamentu perfetu, est lòmpidu a su prus artu gradu de finesa, e si distinghet mescamente pro su nuscu; est istadu serbìdu in diferentes gustos e retzidas ufitziales e est istadu agatadu parimighe a sas marcas frantzesas prus famadas…

Gasi, difatis, bi fuit iscritu in dd’una insertzione in su “Giornale Vinicolo Italiano” de su 1896 pro bantare  su distilladu de sos binos de su Montiferru, imbetzadu in cubas de crecu, chi sa Distilleria de su Professor Niccolò Meloni faghiat in Santu Lussurgiu. Cognac e abbardentes de valore connotas in totue, ant tentu reconnoschimentos in medàllias dae su Re, dae su Ministeru de s’Agricultura, dae sas Camere di Commercio, e in sas Mustras, Cuncursos e Fieras.
Naschet totu inoghe, ca s’Antica Dimora del Gruccione, sa domo printzipale de s’albergo diffuso, sighit sa propiedade de sa famìlia Mura e Meloni Camosso Delitala chi ponet paris sas antigas orìgines lussurgesas, bosanas e pro contu de sos Camosso piemontesos. Fortzis, fintas pro cussu, sos cumponentes si sunt orientados a sa formatzione iscientìfica cun dd’una cumponente umanìstica de valore, a su contivìgiu de sa terra e mescamente in sas bìngias. Don Niccolò Meloni (1840-1896), su bisaju de Gabriella Belloni sa mere de s’albergo, est connotu pro su contributu chi at donadu in sa modernizatzione de sa cura de sas bingias, est istadu dischente cherfidu bene de prof. Ottavi, prima in Ajaccio e poscas in Casale Monferrato, siat comente cumponente de sa Comissione Cunsultiva de su Ministeru de s’Agricultura subra sa Filossera e de su Cussìgiu de Amministratzione de sa Regia Scuola di Viticoltura ed Enologia de Casteddu. Don Niccolò propietàriu de bìngias de valore, famadu distilladore de abbardentes est istadu su primu at èssere passadu a s’arte de sa distillatzione de s’abbardente e de su cognac comente atividade de impresa. Cuss’arte ancora oe est testimòngia de s’impreu de tècnicas de s’iscientzia in agricultura chi tengiat rispetu de sas risorsas bio-regionales e de sas cultivar de su logu. ” Custu produtu- Su Cognac Sardegna- est in s’istasionamentu perfetu, est lòmpidu a su prus artu gradu de finesa, e si distinghet mescamente pro su nuscu; est istadu serbidu in diferentes gustos e retzidas ufitziales e est istadu agatadu parimighe a sas marcas frantzesas prus famadas…” Gasi, difatis, bi fuit iscritu in dd’una insertzione in su “Giornale Vinicolo Italiano” de su 1896 pro bantare  su distilladu dae sos binos de su Montiferru, imbetzadu in cubas de crecu, chi sa Distilleria de su Professor Niccolò Meloni faghiat in Santu Lussurgiu. Cognac e abbardentes de valore connotas in totue, ant tentu reconnoschimentos in medàllias dae su Re, dae su Ministeru de agricultura, dae sas Camere di Commercio, e i sas Mustras, Cuncursos e Fieras. Medàllias chi sa famìlia in tempus de gherra at donadu “alla patria”, comente si naraiat assora. Oe faghent mustra solu in sa pintura de sa locandina elegante fata de sa litografia Doyen Simonetti de Torino chi serbiat a faghere reclame a su Cognac. Cun s’ampulla de bidru fine pintada in cussa litografia bi sunt sos elementos (comente su nuraghe – a memòria de cussu chi est in s’istiamada sienda de Banzos- , su trone de àghina, sa parma nana e su carradeddu de chercu, gasi comente cussa figura de fèmina in costùmene sardu e s’istemma de famìlia) prus de importu chi serbint pro ammentare s’istòria e s’apartenèntzia a su logu de su produtu. Su ligàmene cun sos logos nostros e sìghidu gràtzias a sas atividades postas in èssere dae Deodato, fìgiu de Niccolò chi poscas de aere istudiadu in Portici e in Pisa, sighit cun sa distilleria e orientat sos interesses suos cara a su contivìgiu de sas bìngias e a sa zooctenia, pesende bestiàmene bulu e caddos. Resessende, in particulare, in sa definitzione de arratza de sos caddos anglo-arabo-sardo. Poscas de sa Segunda Gherra Mundiale, totus sos cumpetentes suos de sas generatziones prus retzentes che sunt giai foras de Sardigna: sos bis-nebodes de Niccolò Meloni e Luigina Camosso Delitala sunt andados a bivere cun sas familias de issoro intre Torino, Milano, Padova, Bologna e Roma e, pro su prus, ant bèndidu su bene e sos interesses chi teniant in Sardigna. De sos dominàrios est abarrada a sa famìlia sa domo manna de Santu Lussurgiu impreada prima solamente pro sa binnenna e sas bagàntzias de istiu. S’Istòria de su dominariu torrat a dies de oe e tocat de contare sas datas de casi chimbant’annos: a sa fine de sos annos ’50, difatis, cun passàgios de propiedade, sa domo passat a sas sorres Giuseppina e Giovanna Mura chi, mancares bivende a Roma e Padova, l’istimant in manera funguda. A fine de sos annos ’60, a pustis sunt sas figias de ambas sorres, Gabriella Belloni e Carla Colavolpe, mancari pitzinnas, narant a sas mamas de issoro chi si cheriant faghere responsàbiles de sas partes de sa domo chi lis podent ispetare. In su ’90, a sa congruida, poscas de bi aer pensadu meda, Gabriella decidit de si leare sa parte chi Carla, cun dispraghere, cheriat bendere, ca sa vida familiare sua nche la leaiat a bìvere semper de prus in Inghilterra. E gasi sa domo torrat a bìvere una vida calma e in serenidade preservende sa poètica sua de bardiana de sa memòria.
A sa fine de sos annos ’90 cumintzant sas “azioni” de sa Comunidade Europea chi mustrant su valore de sos logos e de sos ambientes postos a banna de sos modellos de isvilupu clàssicos e industriales, nche imbetzes sunt siendas pretziosas de risursas ùnicas  chi sunt de sa cultura materiale e immateriale de sos logos. Gabriella, poscas de sos istùdios suos in filosofia, est chircadora in Germania, cue s’interessat de s’istòria de iscientziada intre su ‘500 e su ‘600, e mescamente a traessu de sa disàmina de sa “microistoria”, s’interpretatzione olistica de su chi s’ischit chi si definit “circolare”, ca est atentu in manera parimighe tantu a sos resurtados iscientìficos cantu a sos chi benint de sas iscobertas de s’isperentalismu empìricu e populare. Sa prima càusa de sa nàschida de s’Albergo Diffuso es t dada de sa formatzione de Gabriella e dae s’amore a sa poètica de cussos logos e a sa domo chi si prestaiat tando e como a èssere su chi est, a dare sos tretos pro sa Dimora noa. Dae s’acabu de sos annos ’90  sa sotziedade de gestione e sa “mission” sunt istadas definidas e duncas sa partetzipatzione a sos progetos e sos bandos regionales ant definidu sempere de prus sa Antica Dimora del Gruccione in sa boluntade sua de èssere unu presìdiu de sos logos. Totu in coerèntzia cun sos assuntos de comintzu chi at fatu a mèdiu de preservare s’estitentzia sua.